اکسین نیوز – حمید بهرامی: از زمان ظهور بیتکوین در سال ۲۰۰۹ توسط فرد یا گروهی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو، بازار ارزهای دیجیتال رشد انفجاری داشته است. امروزه هزاران رمزارز مختلف وجود دارد که برخی از آنها مانند اتریوم، سولانا و کاردانو، کاربردهای گستردهای در حوزه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi)، قراردادهای هوشمند و متاورس پیدا کردهاند.
با این حال، نوسانات شدید قیمتی، کلاهبرداری‌های متعدد و مقررات سختگیرانه دولتها، همواره این سوال را مطرح کرده که آیا ارزهای دیجیتال واقعاً میتوانند به عنوان یک سیستم پرداخت پایدار عمل کنند یا صرفاً ابزاری برای سفته‌بازی هستند؟ در این یادداشت، به بررسی ابعاد مختلف این پدیده میپردازیم.
۱. مزایا و پتانسیل‌های ارزهای دیجیتال
غیرمتمرکز بودن و آزادی مالی
یکی از اصلیترین مزیتهای ارزهای دیجیتال، عدم وابستگی به بانکهای مرکزی و دولتهاست. این ویژگی برای افرادی که در کشورهایی با تورم بالا یا نظامهای مالی محدودکننده زندگی میکنند، جذاب است.
سرعت و کارمزد پایین تراکنشها
انتقال پول از طریق سیستمهای سنتی مانند سوئیفت ممکن است روزها طول بکشد و هزینه بالایی داشته باشد، در حالی که تراکنشهای ارز دیجیتال در عرض چند دقیقه و با کارمزد بسیار کمتر انجام میشود.
شفافیت و امنیت بالا
فناوری بلاکچین، که پایه ارزهای دیجیتال است، تمام تراکنشها را به صورت شفاف و تغییرناپذیر ثبت میکند. این ویژگی احتمال تقلب و دستکاری را کاهش میدهد.
۲. چالش‌ها و انتقادات وارد بر ارزهای دیجیتال
نوسانات شدید قیمتی
بیتکوین و سایر رمزارزها نوساناتی بسیار بیشتر از بازارهای سنتی دارند. برای مثال، بیتکوین در سال ۲۰۲۱ به حدود ۶۹ هزار دلار رسید، اما در سال ۲۰۲۲ تا زیر ۱۶ هزار دلار سقوط کرد. این نوسانات، استفاده از آن را به عنوان “پول رایج” دشوار میکند.
مشکلات مقرراتی و قانونی
دولتها و بانکهای مرکزی در سراسر جهان موضعهای متفاوتی نسبت به ارزهای دیجیتال گرفتهاند. برخی مانند السالوادور آن را به عنوان پول رسمی پذیرفتهاند، در حالی که کشورهایی مانند چین مبادلات آن را ممنوع کردهاند. این عدم قطعیت قانونی، ریسک سرمایه‌گذاری در این حوزه را افزایش میدهد.
مسائل امنیتی و کلاهبرداریها
با وجود امنیت بالای بلاکچین، صرافیهای ارز دیجیتال و کیف پولهای دیجیتال همواره هدف هکرها بودهاند. علاوه بر این، پروژههای کلاهبرداری مانند پانزی و طرحهای پونزی نیز در این فضا رایج هستند.
۳. آیا ارزهای دیجیتال آینده پول هستند؟
تحول در نظام مالی جهانی
طرفداران ارزهای دیجیتال معتقدند این فناوری میتواند سیستمهای پرداخت سنتی را متحول کند. بانکهای بزرگ و شرکت‌های فناوری مانند ویزا و پیپل ارزهای دیجیتال در سرویسهای خود پرداخته‌اند.
جایگزینی پول فیات؟
اگرچه برخی تصور میکنند ارزهای دیجیتال میتوانند جایگزین کامل پولهای ملی شوند، در عمل این امر به دلیل نوسانات بالا و مقیاس‌پذیری محدود، بعید به نظر میرسد. با این حال، ممکن است در آینده شاهد ترکیبی از سیستمهای سنتی و دیجیتال باشیم.
کاربردهای فراتر از پول
بسیاری از رمزارزها صرفاً به عنوان ابزار پرداخت طراحی نشدهاند، بلکه زیرساختهایی برای برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps)، توکنهای غیرمثلی (NFTs) و قراردادهای هوشمند ارائه میدهند. این ویژگی‌ها نشان میدهد که فناوری بلاکچین حتی اگر در جایگزینی پول شکست بخورد، در سایر حوزهها تأثیرگذار خواهد بود.
