اکسین نیوز – حمید بهرامی: در سالهای اخیر، خودروهای الکتریکی (EVs) به یکی از مهمترین عوامل تغییر در بازار انرژی تبدیل شدهاند. با افزایش نگرانیها درباره تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا، بسیاری از کشورها سیاستهای تشویقی برای تولید و خرید خودروهای برقی را در پیش گرفتهاند. این تحولات، تقاضای جهانی برای نفت را تحت تأثیر قرار داده و آینده بازار انرژی را با ابهاماتی مواجه کرده است.
بر اساس گزارش آژانس بینالمللی انرژی (IEA)، تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۳۰ درصد از خودروهای فروخته شده در جهان الکتریکی خواهند بود. این رشد سریع، کاهش مصرف بنزین و گازوئیل را در پی دارد و به دنبال آن، درآمد کشورهای وابسته به صادرات نفت نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. اما سؤال اینجاست که صنعت نفت چگونه با این تغییرات مقابله خواهد کرد؟
۱٫ رشد سریع بازار خودروهای الکتریکی
طبق آمارهای منتشر شده، فروش خودروهای الکتریکی در سال ۲۰۲۳ به رکورد جدیدی رسید و بیش از ۱۴ میلیون دستگاه در سراسر جهان فروخته شد. چین، اروپا و آمریکا به عنوان بزرگترین بازارهای این صنعت شناخته میشوند. سیاستهای دولتی مانند معافیتهای مالیاتی، یارانههای خرید و توسعه زیرساختهای شارژ، نقش کلیدی در این رشد ایفا کردهاند.
شرکتهای خودروسازی بزرگ نیز برنامههای بلندپروازانهای برای تولید انبوه خودروهای برقی اعلام کردهاند. به عنوان مثال، تسلا (Tesla) قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ سالانه ۲۰ میلیون دستگاه خودروی الکتریکی تولید کند. همچنین، برندهای سنتی مانند فولکسواگن، تویوتا و فورد نیز سرمایهگذاریهای سنگینی در این حوزه انجام دادهاند.
۲٫ تأثیر خودروهای الکتریکی بر تقاضای نفت
با افزایش سهم خودروهای برقی در جادهها، تقاضا برای سوختهای فسیلی بهویژه بنزین و گازوئیل کاهش خواهد یافت. برآوردها نشان میدهد که تا سال ۲۰۴۰، خودروهای الکتریکی میتوانند روزانه بین ۵ تا ۱۰ میلیون بشکه از مصرف نفت بکاهند. این کاهش تقاضا بهویژه بر کشورهای صادرکننده نفت مانند عربستان سعودی، روسیه و ایران تأثیرگذار خواهد بود.
با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند که تأثیر خودروهای الکتریکی بر بازار نفت به این زودیها محسوس نخواهد بود. دلیل این امر، رشد تقاضای نفت در بخشهای دیگر مانند صنایع پتروشیمی، حملونقل هوایی و کشتیرانی است. همچنین، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، خودروهای بنزینی و دیزلی همچنان سهم غالب بازار را در اختیار دارند.
۳٫ واکنش صنعت نفت به این تحولات
شرکتهای نفتی بزرگ مانند اگزونموبیل، شورون و آرامکو در حال بررسی راهکارهایی برای تطبیق با این تغییرات هستند. برخی از این شرکت‌ها به سمت سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر مانند باد و خورشید حرکت کردهاند، در حالی که برخی دیگر بر توسعه سوختهای کمکربن و هیدروژن سبز تمرکز دارند.
علاوه بر این، برخی کشورهای صادرکننده نفت مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی برنامههای بلندمدتی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود طراحی کردهاند. پروژه‌های عظیم مانند “نیوم” در عربستان و “شهر مصدر” در امارات نشان میدهد که این کشورها به دنبال کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی هستند.
۴٫ چالش‌ها و موانع پیش روی خودروهای الکتریکی
اگرچه آینده خودروهای برقی روشن به نظر میرسد، اما این صنعت با چالشهایی نیز مواجه است:
- محدودیت در تأمین مواد اولیه: باتریهای لیتیومی به مواد معدنی مانند لیتیوم، کبالت و نیکل نیاز دارند که استخراج آنها با چالشهای زیست‌محیطی و اخلاقی همراه است.
- زیرساختهای ناکافی: در بسیاری از کشورها، شبکههای شارژ خودروهای الکتریکی هنوز توسعه نیافته است.
- قیمت بالای خودروهای برقی: اگرچه هزینه باتری‌ها در حال کاهش است، اما هنوز قیمت خودروهای الکتریکی برای بسیاری از مصرفکنندگان بالا است.
۵٫ سناریوهای آینده
کارشناسان سه سناریوی اصلی را برای تأثیر خودروهای الکتریکی بر بازار نفت مطرح میکنند:
- سناریوی خوشبینانه: در صورت رشد سریع خودروهای برقی و پیشرفت فناوری باتری، تقاضای نفت تا سال ۲۰۴۰ به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
- سناریوی محافظه‌کارانه: خودروهای الکتریکی به تدریج جایگزین خودروهای بنزینی میشوند، اما نفت همچنان در بخشهای دیگر مانند پتروشیمی و حملونقل سنگین نقش کلیدی خواهد داشت.
- سناریوی تلفیقی: ترکیبی از خودروهای برقی، هیدروژنی و سوختهای مصنوعی باعث کاهش وابستگی به نفت می‌شود، اما این فرآیند به کندی پیش خواهد رفت.
جمع بندی و نتیجه گیری:
رشد خودروهای الکتریکی بدون شک آینده بازار نفت را تغییر خواهد داد، اما سرعت این تغییر به عوامل متعددی از جمله پیشرفت فناوری، سیاستهای دولتی و تحولات اقتصادی بستگی دارد. صنعت نفت نیز در حال تطبیق با این شرایط است و به نظر میرسد در دهه های آینده شاهد ترکیبی از انرژی های فسیلی و تجدیدپذیر خواهیم بود.
