اکسین پلاس – بر اساس مطالعه‌ای که در مجله آکادمی ملی علوم (PNAS) منتشر شده است، فرزندپروری می‌تواند تأثیرات مثبت و ماندگاری بر مغز داشته و از کاهش عملکرد مغز در اثر افزایش سن جلوگیری کند. این تحقیق که با استفاده از داده‌های بانک اطلاعات زیستی بریتانیا (UK Biobank) انجام شده، نشان می‌دهد والدینی که چند فرزند دارند، اتصالات مغزی قوی‌تری در شبکه‌های حسی و حرکتی خود دارند.
تأثیر فرزندپروری بر اتصالات مغزی
محققان با تجزیه‌وتحلیل اسکن‌های مغزی نزدیک به ۳۸ هزار بزرگسال دریافتند که داشتن فرزندان بیشتر با افزایش اتصالات در شبکه‌های مغزی مرتبط با حرکت و احساسات بدنی همراه است. این شبکه‌ها معمولاً با افزایش سن دچار کاهش اتصال می‌شوند، اما فرزندپروری به‌نظر می‌رسد این روند را کند یا معکوس می‌کند.
آورام هولمز، استاد روانپزشکی در دانشکده پزشکی راتگرز، توضیح می‌دهد: «مناطقی از مغز که با افزایش سن دچار کاهش اتصال می‌شوند، در والدین دارای فرزندان بیشتر، افزایش اتصال نشان می‌دهند.»
تأثیرات ماندگار فرزندپروری
این مطالعه نشان می‌دهد که فرزندپروری نه تنها بر مغز مادران، بلکه بر مغز پدران نیز تأثیر می‌گذارد. هولمز می‌گوید: «به نظر می‌رسد نه فقط بارداری، بلکه محیط مراقبتی نیز در این تغییرات نقش دارد، زیرا این اثرات را هم در مادران و هم در پدران مشاهده می‌کنیم.»
فرزندپروری به‌عنوان یک دوره تحولی کلیدی
فرزندپروری به‌عنوان یک دوره تحولی مهم در نظر گرفته می‌شود که در آن مغز انعطاف‌پذیری بالایی دارد و می‌تواند اتصالات جدیدی ایجاد کند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که والدین شدن تنها یک نقش موقت نیست، بلکه تغییر بزرگی در زندگی است که تأثیرات بیولوژیکی ماندگاری بر مغز دارد.
ارتباطات اجتماعی و سلامت مغز
جالب اینجاست که داشتن فرزندان بیشتر با افزایش ارتباطات اجتماعی نیز مرتبط است. والدینی که تعداد بیشتری فرزند دارند، روابط اجتماعی قوی‌تری گزارش کرده‌اند و توانایی بیشتری در اعتماد به دیگران دارند. در میان مردان، داشتن فرزندان بیشتر با افزایش قدرت دست، که نشان‌دهنده سلامت مغز و استقلال در سالمندی است، همراه بود.
آیا فرزندپروری ارزش چالش‌های آن را دارد؟
این یافته‌ها باورهای رایج درباره استرس و فرسودگی ناشی از فرزندپروری را به چالش می‌کشند. در حالی که بسیاری تصور می‌کنند فرزندپروری تنها فشار و خستگی به همراه دارد، این تحقیق نشان می‌دهد که والدین شدن ممکن است از طریق افزایش فعالیت بدنی، تعاملات اجتماعی و تحریک شناختی، مغز را تقویت کند.
نقش مراقبت از دیگران
نکته کلیدی این است که این مطالعه بر اهمیت مراقبت از دیگران تأکید دارد. این تأثیرات ممکن است فراتر از والدین بیولوژیکی باشد و شامل والدین فرزندخوانده، پدربزرگ‌ها، مادربزرگ‌ها و سایر مراقبان نیز شود. هولمز می‌گوید: «اگر این یافته‌ها نشان‌دهنده تعاملات اجتماعی بیشتر و حمایت اجتماعی باشد، می‌توانیم از این فرآیندها در سایر موارد نیز بهره ببریم.»
این مطالعه نشان می‌دهد فرزندپروری نه تنها یک چالش، بلکه فرصتی برای تقویت مغز و محافظت از آن در برابر پیری است. با این حال، عوامل دیگری مانند تحصیلات، فعالیت بدنی و رژیم غذایی نیز در سلامت مغز نقش دارند.
