اکسین نیوز – براساس تحلیلهای اقتصادی، نرخ بهره که در بسیاری از کشورهای توسعهیافته بهعنوان ابزار اصلی کنترل تورم شناخته میشود، در ایران به دلیل ساختار نهادی ناهماهنگ از کارایی لازم برخوردار نیست. این مسئله ریشه در تفاوت نهادهای تصمیمگیر در تعیین دالان نرخ سود و نرخهای سود بانکی دارد.
بررسیهای پژوهشکده پولی و بانکی نشان میدهد که در سیاستگذاری بانک مرکزی ایران، نرخ بهره همواره در کانون توجه نبوده و متغیرهای دیگری مانند حجم نقدینگی و نرخ ارز نقش پررنگتری در کنترل تورم ایفا کردهاند. این رویکرد باعث تضعیف نقش نرخ بهره در مدیریت تورم شده است.
در سال ۱۳۹۸، با معرفی بازار بینبانکی و تعیین دالان نرخ سود، امیدهایی برای تقویت سیاست پولی ایجاد شد. با این حال، تعیین نرخ سود سپردهها و تسهیلات بانکی همچنان بر عهده شورای پول و اعتبار است که اعضای آن عمدتاً از سوی دولت منصوب میشوند. این موضوع باعث میشود نرخهای سود بیش از آنکه تابع ملاحظات پولی باشند، متأثر از دیدگاههای دولت قرار گیرند.
نتیجه این ساختار دوگانه، فاصله گرفتن نرخ بهره از نقش واقعی خود در کنترل تورم و کاهش اثربخشی سیاست پولی است. تا زمانی که سیاستگذاری پولی به صورت منسجم و یکپارچه اجرا نشود، انتظار عملکرد مؤثر نرخ بهره در مهار تورم دور از واقعیت خواهد بود.
